تاثیر آزادسازی قیمت ها بر بازار پتروشیمی از زبان آمار

بررسی معاملات پنج مجتمع پتروشیمی بزرگ ایران همچون پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز قبل و بعد از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالای ایران نشان می دهد که دولت در مدت کوتاه دو ماه، نتیجه اعتماد خود را به سازوکار معاملاتی بورس کالا گرفته است.

بررسی معاملات پنج مجتمع پتروشیمی بزرگ ایران همچون پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز قبل و بعد از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالای ایران نشان می دهد که دولت در مدت کوتاه دو ماه، نتیجه اعتماد خود به سازوکار معاملاتی بورس کالا را گرفته است به طوریکه کارشناسان ادامه این روند را موجب رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی در میان و بلند مدت عنوان می کنند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، از اواسط تیر ماه امسال براساس مصوبه دولت، قیمت محصولات پتروشیمی برمبنای نرخ ارز آزاد محاسبه شد و کلیه مجتمع های پتروشیمی‌ ملزم به فروش محصولات خود در بورس کالا شدند.

دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم، حذف شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و به تبع آن خروج دلالان و واسطه ها از بازار پتروشیمی و همچنین افزایش انگیزه شرکت های پتروشیمی به عرضه محصولاتشان در بورس بود که براساس آمارها با گذشت حدود دو ماه از اجرای این مصوبه، اتفاق های مثبتی در بازار پتروشیمی رخ داده که این امر به سود منافع ملی و صنعت پتروشیمی خواهد بود.

در این گزارش معاملات محصولات مجتمع های پتروشیمی بزرگ کشورمان به عنوان عرضه کنندگان اصلی در بورس کالای ایران از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه مورد تحلیل قرار گرفته است که در قسمت اول گزارش معاملات شرکت های پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز بررسی می شود.

پتروشیمی بندر امام

براساس آمار معاملات شرکت بورس کالای ایران، پتروشیمی بندر امام به عنوان یکی از عرضه کنندگان اصلی در تالار محصولات پتروشیمی روند روبه رشدی را در حجم عرضه ها و معاملات خود در طول ۵ ماه ابتدایی سال داشته است. البته اوج اتفاقات مثبت در خصوص این شرکت پتروشیمی به بعد از آزادسازی قیمت ها برمی گردد به طوریکه از اواسط تیر ماه به بعد همزمان با رشد قابل توجه عرضه های این شرکت در بورس، حجم تقاضا به طرز خیره کننده ای کاهش یافته که دلیل اصلی این موضوع نیز همسو شدن قیمت های بورس و بازار آزاد است.

گفتنی است این شرکت به صورت روتین عرضه کننده ۱۲ محصول پتروشیمی از جمله استایرن بوتادین رابر تیره، استایرن بوتادین رابر روشن، پلی اتیلن سبک فیلم ۰۰۷۵، پلی اتیلن سبک فیلم ۰۲۰۰ و پلی اتیلن سنگین بادی ۰۰۳۵ در بورس کالاست.

فروردین: بنابر نمودار معاملات بورس کالا، پتروشیمی بندر امام در نخستین ماه امسال ۲۱هزار و ۲۹۴ تن انواع محصولات خود را در تالار پتروشیمی عرضه کرده که در کمال ناباوری صف تقاضای ۱۳۵ هزار و ۱۹۴ تنی در بورس تشکیل شد که در پایان به همان میزان عرضه، محصولات مورد معامله قرار گرفت.

اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال ۴۷ هزار و ۵۱۳ تن محصول عرضه کرد که ۳۶۲ هزار و ۲۲۸ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ۴۱ هزار و ۶۶۴ تن محصول معامله شد.

خرداد: پتروشیمی بندر امام در خرداد ۶۴ هزار و ۲۶۶ تن محصول روانه بورس کرد که خریداران ۳۴۷ هزار و ۵۰۵ تن تقاضا را بر تابلوی معاملات ثبت کردند که ۴۹ هزار و ۳۲۰ تن کالا مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: نیمه دوم تیر ماه مصادف شد با واقعی شدن قیمت ها به طوریکه پتروشیمی بندر امام ۱۰۸ هزار و ۳۵۵ تن کالا در بورس عرضه کرد که در مقابل آن صف تقاضای ۲۳۴هزار و ۲۵۰ تنی تشکیل شد و ۷۳ هزار و ۵۶۸ تن محصول معامله شد. به این ترتیب تا پایان چهارمین ماه سال شاهد وجود تقاضای دوبرابری خریداران به نسبت عرضه کالاها در تالار پتروشیمی بودیم.

مرداد: اهالی بازار پتروشیمی در مردادماه به طور کامل میزبان آزادسازی قیمت ها بودند به طوریکه مسوولان و کارشناسان به وضوح تاثیر مصوبه دولت را در تالار بورس کالای ایران که به اعتقاد کارشناسان آینه ای برای نمایان کردن شرایط بازار است، مشاهده می کنند. پتروشیمی بندر امام در این ماه ۵۲ هزار و ۵۹۲ تن محصول را در بورس کالا عرضه کرد که حجم تقاضای خریداران در آماری قابل تامل ۶۹ هزار و ۲۴۳ تن بر تابلوی معاملات درج شد؛ در پایان نیز ۳۹ هزار و ۲۷۹ تن کالا مورد معامله قرار گرفت. براین اساس مشاهده می شود که با وجود کاهش عرضه پتروشیمی بندر امام در مرداد به نسبت تیرماه، اما حجم تقاضا حدود چهار برابر کاهش یافت.

نمودار حجم عرضه و تقاضای پتروشیمی بندر امام در ۵ ماه نخست سال

پتروشیمی امیرکبیر

محصولات پتروشیمی امیرکبیر از پرطرفدارترین کالاهای بورس کالا به شمار می روند که دو محصول پلی اتیلن سبک خطی AA 0209 و پلی اتیلن سنگین اکستروژن EX3 از پرحاشیه های تالار پتروشیمی هستند؛ با این وجود آمارها بیانگر آن است که شرایط معاملات فعلی قابل قیاس با ماه های ابتدایی سال نیست.

فروردین: پتروشیمی امیرکبیر در این ماه ۱۱ هزار و ۲۵۰ تن محصول در بورس عرضه کرد که با درج ۱۱۹ هزار و ۴۴۰ تن تقاضا بر تابلوی معاملات کل حجم عرضه معامله شد.

اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال با ۲۶ هزار و ۴۶۰ تن کالا به بورس آمد که ۱۸۷ هزار و ۲۴۰ تن تقاضا برای محصولات پتروشیمی امیرکبیر ثبت شد و کل حجم عرضه مورد معامله قرار گرفت.

خرداد: در این ماه حجم عرضه های امیرکبیر به ۲۷ هزار و ۳۱۰ تن رسید که ۱۲۲ هزار و ۳۸۰ تن تقاضا در بورس وجود داشت و بازهم حجم معاملات به میزان عرضه ها بود.

تیر: آمار جالب پتروشیمی امیرکبیر از این ماه آغاز می شود به طوریکه در مقابل عرضه ۶۵ هزار و ۶۰۰ تن کالا، صف تقاضای ۳۱ هزار و ۶۱۰ تنی تشکیل شد و فقط ۱۶ هزار و ۸۵۰ تن کالا مورد معامله قرار گرفت. کاهش یکباره حجم تقاضا پس از واقعی شدن قیمت ها به معنای آن است که تقاضای موجود برای محصولات این شرکت در ماه های ابتدایی سال، به معنای مصرف واحدهای تولیدی نبوده بلکه افرادی با استفاده از شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و متاسفانه با مجوزی که از سایت بهین یاب دریافت کرده بودند، امکان خرید از بورس را داشتند. در این بین مشخص می شود که با خروج واسطه ها از بازار، نیاز اصلی واحدهای تولیدی در تیرماه امسال همان میزان تقاضای باقی مانده در تالار معاملات است.

مرداد: امیرکبیر در این ماه ۳۰ هزار تن محصول را عرضه کرد که ۴۷ هزار و ۱۲۰ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ۲۲ هزار و ۲۲۰ کالا دادوستد شد. بررسی جزییات معاملات بیانگر آن است که معاملات پلی اتیلن سبک خطی و پلی اتیلن سبک فیلم پتروشیمی امیرکبیر اکنون به تعادل رسیده و تنها محصولی که هنوز با مازاد تقاضا روبه رو بود پلی اتیلن سنگین اکستروژن EX3 است. البته نمودار معاملات نشان می دهد که خرید و فروش این محصول نیز به مراتب بهتر از ماه های گذشته دنبال می شود به نحویکه برای مثال تقاضای خرید EX3 در فروردین ۷۲ هزار تن، اردیبهشت ۱۰۴ هزار تن و خرداد ۷۶ هزار تن بوده اما در ماه های تیر و مرداد حجم تقاضای این کالا به ۲۴ و ۳۰ هزار تن رسیده که درصورت عرضه های مستمر پتروشیمی امیرکبیر بازار EX3 نیز به تعادل می رسد.

نمودار حجم عرضه و تقاضای پتروشیمی امیرکبیر در ۵ ماه نخست سال

پتروشیمی تندگویان

معاملات محصولات پتروشیمی تندگویان در ۵ ماه ابتدای امسال نیز بیانگر رشد عرضه ها و سقوط آزاد تقاضای چند محصول خاص است. به طوریکه تقاضای بالای ۳۰ هزار تنی برای چند گرید پلی اتیلن ترفتالات بطری اکنون به زیر ۴ هزار تن رسیده است.

فروردین: پتروشیمی تندگویان در فروردین ۲۳ هزار و ۱۸۰ تن محصول عرضه کرد که ۱۱۹ هزار و ۹۰ تن تقاضا برای آن ثبت شد که ۲۱ هزار و ۵۸۰ تن مورد معامله قرار گرفت.

اردیبهشت: در این ماه ۴۳ هزار و ۵۸۰ تن انواع محصولات پتروشیمی تندگویان در بورس عرضه شد که ۳۴۹ هزار و ۹۳۰ تن تقاضا برای آن درج شد و ۴۳ هزار تن معامله شد.

خرداد: در این ماه نیز ۵۳ هزار و ۶۸۰ تن از محصولات پتروشیمی تندگویان روانه بورس شد که صف تقاضای ۲۱۵ هزار و ۴۳۰ تن برای آن شکل گرفت و ۴۸ هزار و ۴۲۰ محصول مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: پتروشیمی تندگویان در چهارمین ماه امسال نیز ۴۹ هزار و ۱۶۰ تن محصول روی تابلوی بورس برد که ۹۰ هزار و ۸۷۰ تن تقاضا برای آن وجود داشت و در پایان ۳۲ هزار و ۳ تن کالا معامله شد؛ در این ماه کاهش میزان تقاضا قابل توجه بود.

مرداد: این شرکت در مرداد ماه ۴۴ هزار و ۲۰۰ کالا عرضه کرد که ۲۹ هزار و ۳۹۰ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ۲۱ هزار و ۴۳۰ تن محصول معامله شد. روند معاملات و افت حجم تقاضا برای محصولات این شرکت نیز نشان دهنده پایان واسطه گری و به تبع آن، خرید محصولات از سوی مصرف کنندگان واقعی است؛ چراکه حجم تقاضای بالای ۲۰۰ هزار تنی برای محصولات پتروشیمی تندگویان در خردادماه به حدود ۳۰ هزار تن در مردادماه رسید.

نمودار حجم عرضه و تقاضای پتروشیمی تندگویان در ۵ ماه نخست سال

پتروشیمی جم

پتروشیمی جم عرضه کننده انواع پلی اتیلن در بورس کالای ایران است که آزادسازی قیمت ها در معاملات این شرکت نیز تاثیر ویژه ای گذاشته است.

فروردین: این شرکت در نخستین ماه سال اقدام به عرضه ۷ هزار و ۷۴۴ تن انواع پلی اتیلن در بورس کرد که با تقاضای ۳۱ هزار و ۸۶ تنی خریداران روبه رو شد و در پایان کل حجم عرضه مورد معامله قرارگرفت.

اردیبهشت: حجم عرضه پتروشیمی جم در اردیبهشت به ۱۱ هزار و ۹۶۸ تن رسید و با تقاضای ۴۹ هزار و ۱۵۹ تنی خریداران، ۱۱ هزار و ۸۵۸ تن محصول مورد معامله قرار گرفت.

خرداد: این شرکت در سومین ماه سال ۹ هزار و ۵۲۶ تن کالا روانه تالار معاملات بورس کرد که با وجود صف تقاضای ۶۷ هزار و ۳۲۰ تنی خریداران، همان حجم عرضه اولیه پتروشیمی جم مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: معاملات پتروشیمی جم از تیرماه امسال همانند سایر پتروشیمی ها دیگر با تحولات زیادی روبه رو شد به طوریکه در مقابل عرضه ۳۴ هزارو ۱۰۰ تنی پلی اتیلن این شرکت حجم تقاضا به ۱۹ هزار و ۲۵۰ تن کاهش یافت و فقط ۷ هزار و ۵۹۰ محصول معامله شد. این ارقام به معنای آن است که علاوه بر افزایش حدود چهار برابری حجم عرضه پتروشیمی جم در بورس، میزان تقاضا نیز حدود ۵/۳ برابر افت داشت.

مرداد: همچنین عرضه های این شرکت در مرداد ماه به ۲۳ هزار و ۴۵۲ تن رسید که تقاضای ۸ هزار و ۲۲۸ تنی برای آنها در بورس وجود داشت و در پایان ۲ هزار و ۸۸۲ تن محصول معامله شد.

نمودار حجم عرضه و تقاضای پتروشیمی جم در ۵ ماه نخست سال

پتروشیمی تبریز

بررسی ها نشان می دهد که معاملات محصولات پتروشیمی تبریز از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه، یک تفاوت با سایر مجتمع های پتروشیمی وجود دارد. آمارها بیانگر آن است که حجم عرضه های این شرکت برخلاف سایر پتروشیمی های مورد بررسی، به میزان قابل توجهی رشد نداشته است اما به هر ترتیب آزادسازی قیمت ها تقاضای خریداران محصولات این شرکت را به نصف رسانده است. البته با وجود کاهش تقاضا اما حجم تقاضا برای پنج محصول این شرکت یعنی پلی اتیلن سنگین دورانی UA3840 ، پلی استایرن مقاوم ۷۲۴۰، پلی استایرن انبساطی ۲۰۰،۳۰۰ و ۴۰۰ بیشتر از میزان عرضه هاست و باید بررسی کرد که با وجود آزادسازی قیمت ها،‌ عرضه های محدود این شرکت به چه دلیل بوده است.

فروردین: پتروشیمی تبریز در نخستین ماه سال ۶ هزار و ۳۵۰ تن محصول در بورس عرضه کرد که ۵۲ هزار تن تقاضا در بازار وجود داشت و مقدار معامله به اندازه حجم عرضه بر تابلوی معاملات ثبت شد.

اردیبهشت: در این ماه ۹۵۰۰ تن از محصولات این شرکت روانه بورس شد که ۱۰۹ هزار و ۴۸۰ تن تقاضا از سوی خریداران بر سامانه معاملات درج شد و ۸ هزار و ۴۴۰ تن محصول معامله شد.

خرداد: پتروشیمی تبریز در خرداد ۷ هزار و ۹۰۰ تن محصول عرضه کرد که ۱۲۱ هزار و ۲۱۰ تن تقاضا برای آن وجود داشت و ۶ هزار و ۶۵۰ تن محصول مورد معامله قرار گرفت.

تیر:‌ اوج عرضه های پتروشیمی تبریز در سال جاری به تیر ماه برمی گردد به طوریکه این شرکت ۱۳ هزارو ۶۰۰ تن کالا در بورس عرضه کرد که بازهم حجم تقاضا بالا بود. در این ماه میزان تقاضا به ۱۰۹ هزار و ۹۰۰ تن رسید و در پایان ۱۱ هزار و ۴۹۰ تن کالا معامله شد.

مرداد: در پنجمین ماه سال و با آزادسازی قیمت ها شاهد نصف شدن حجم تقاضا در بازار بودیم به نحویکه در مقابل عرضه ۱۲ هزار و ۲۵۰ تن محصول، ۵۵ هزار و ۴۴۰ تقاضا ثبت شد و ۷ هزار و ۸۳۰ محصول مورد دادوستد قرار گرفت.

بنابراین گزارش، در پایان اینکه دولت در ظرف دو ماه می تواند نتایج اجرای مصوبه خود در بازار پتروشیمی و اعتماد به سازوکار بورس کالای ایران را به وضوح مشاهده کند به طوریکه پایان واسطه گری و دلالی، عرضه قابل قبول اکثر مجتمع های پتروشیمی در بازار داخل و تامین نیاز واحدهای تولیدی از معاملات بورس کالا از اثار اولیه این مصوبه به شمار می رود که به اعتقاد کارشناسان این عوامل در میان و بلند مدت به رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی منجر می شود.

نمودار حجم عرضه و تقاضای پتروشیمی تبریز در ۵ ماه نخست سال

-پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه -سنا